Μέσα σε πανηγυρισμούς και ζητωκραυγές, από σύσσωμο τον φιλοκυβερνητικό τύπο, για την επιλογή του Λουκά Παπαδήμου ως πρωθυπουργού της κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας», έχει τεράστιο ενδιαφέρον να εξετάσουμε το παρελθόν αυτού του «ειδήμονα της οικονομίας». Ας μην ξεχνάμε οτι ο άνθρωπος αυτός που μας παρουσιάζουν ως σωτήρα είχε διατελέσει διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κατά την αμαρτωλή περίοδο της χρηματιστηριακής φούσκας, της μεγαλύτερης ως τότε κομπίνας σε βάρος χιλιάδων απλών πολιτών. Έχοντας υπόψη μια δημοσίευση στο Facebook του χρήστη Αλέξανδρου Παπασπυρίδη, σας παρουσιάζω ένα άρθρο της Ελευθεροτυπίας, που δημοσιεύθηκε στις 11/08/1999:Tι κρύβει το ράλι της Tράπεζας Eλλάδος;
Δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά, λέει η παροιμία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ποσότητα του καπνού που αναθρώσκει, δικαιολογείται πάντα από την ένταση της φωτιάς που τον γεννά…
Στην περίπτωση όμως της τιμής της μετοχής της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία έχει
ξεπεράσει τις 160.000 δραχμές, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 350% από τις αρχές του χρόνου (160% σε 12 ημέρες), έχουν δημιουργηθεί ερωτήματα όσον αφορά τη σχέση του ‘καπνού’ και της ‘φωτιάς’.(…)Δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά, λέει η παροιμία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ποσότητα του καπνού που αναθρώσκει, δικαιολογείται πάντα από την ένταση της φωτιάς που τον γεννά…
Στην περίπτωση όμως της τιμής της μετοχής της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία έχει
Η άνοδος αυτή σημειώνεται με ελάχιστο όγκο συναλλαγών, ο οποίος σπάνια ξεπερνά τα 3.000 τεμάχια ημερησίως, σε σύνολο 2.979.733 μετοχών. (…) Πάντως στη χρηματιστηριακή αγορά, πέραν των διαφόρων ‘σεναρίων’ που ακούγονται τις τελευταίες ημέρες, οι πληροφορίες θέλουν δέκα τουλάχιστον γνωστά πρόσωπα του εγχώριου επιχειρηματικού κόσμου, οι οποίοι είναι ‘παλιοί’ μέτοχοι της ΤτΕ, να ‘παίζουν’ τη μετοχή σε μια προσπάθεια να ‘εξισορροπήσουν’, όπως ισχυρίζονται, την τιμή της με τις υπόλοιπες μετοχές του τραπεζικού κλάδου.
Παλαιοί επαγγελματίες του χώρου θυμούνται τους ‘γνωστούς-αγνώστους’ πιστούς ‘φίλους’ της μετοχής της ΤτΕ να συγκεντρώνουν σταδιακά κατά την τελευταία τριετία τα χαρτιά από την αγορά σε τιμές ιδιαίτερα ελκυστικές για τα σημερινά επίπεδα.(…) Έτσι, έπειτα από ένα ιδιαίτερα μεγάλο διάστημα κατά το οποίο η μετοχή της ΤτΕ βρισκόταν στα επίπεδα των 60.000-65.000 δρχ. με όχι περισσότερα από 2.000 τεμάχια να αλλάζουν χέρια καθημερινά, ‘ξημέρωσε’ η 26η Ιουλίου, οπότε ξαφνικά και δίχως να συντρέχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος το χαρτί βρέθηκε στο πλαφόν της ανώτατης ημερήσιας ανόδου, δίχως μάλιστα να έχει ‘ξεκολλήσει’ από εκεί μέχρι και το τέλος της χθεσινής συνεδρίασης. Το πού θα καταλήξει αυτό το ανοδικό και σίγουρα αξιοπρόσεκτο ράλι, μόνο ο “Θεός” της Σοφοκλέους μπορεί να ξέρει, άντε και μερικοί άλλοι…Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, ανώτατος διοικητικός παράγοντας της ΤτΕ, από τον οποίο η “Ε” ζήτησε να σχολιάσει την εξέλιξη της τιμής της μετοχής της τράπεζας, επιβεβαίωσε ότι η διοίκηση παρακολουθούσε την τιμή της μετοχής, δηλώνοντας: “Δεν μπορούμε πάντως να πούμε ότι έχουμε ενδείξεις ότι παίζονται κάποια παιχνίδια με την τιμή της μετοχής”. Είναι περίεργο, όμως, πώς θα μπορούσαν να παίζονται ύποπτα παιχνίδια κάτω από τη μύτη του αξιότιμου κ. Λουκά Παπαδήμου! Δεν νομίζετε; Πάντως, απ’ ό,τι ξέρω, η μετοχή της Τραπέζης της Ελλάδος δεν μπήκε ποτέ υπό “επιτήρηση”. Σιγά που θα έμπαινε!
-Την Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 1999, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, σε άρθρο της με τίτλο “SOS Παπαδήμου προς επενδυτές”, κατ’ αποκλειστικότητα δημοσίευσε βαρυσήμαντες δηλώσεις του κ. Λουκά Παπαδήμου, που αποτέλεσαν και την αφορμή για την αρχή της πτώσης του ΧΑΑ. Με τις δηλώσεις αυτές ο κ. Παπαδήμος προσπάθησε να νίψει τας χείρας του από τη ληστεία που συντελούνταν στη Σοφοκλέους. Ήταν όμως πολύ αργά, και καμία δήλωση δεν μπορούσε πλέον να τον απαλλάξει των δικών του ευθυνών. (Σημειωτέον ότι την προηγουμένη είχαν γίνει δηλώσεις του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, κ. Θ. Καρατζά, με τις οποίες και εκείνος προειδοποιούσε το επενδυτικό κοινό για τις υπερβολές που διαμορφώνονταν στις λεγόμενες περιφερειακές μετοχές.)
Ο κ. Παπαδήμος επισήμανε ότι “κατά τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μια διευρυνόμενη αναντιστοιχία μεταξύ της αύξησης των τιμών των μετοχών πολλών επιχειρήσεων και της προσδοκώμενης ανόδου της κερδοφορίας τους κατά τα επόμενα έτη. Οι τιμές πολλών μετοχών, σε σχέση με τα πρόσφατα και ορθολογικώς προσδοκώμενα επιχειρηματικά κέρδη, έχουν διαμορφωθεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, συγκρινόμενα με τις αντίστοιχες σχέσεις χρηματιστηριακών τιμών και επιχειρηματικών κερδών που έχουν διαμορφωθεί στις κεφαλαιαγορές άλλων χωρών.”Ας προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τη δήλωση αυτή. Κατ’ αρχήν είναι διατυπωμένη αρκετά αόριστα. Το «κατά τους τελευταίους μήνες» σημαίνει ότι το πρόβλημα ήταν παλιό και απλά ο κ. Παπαδήμος καθυστέρησε πολύ να επισημάνει τους κινδύνους στους μικροεπενδυτές. Όπως όμως απέδειξαν οι θλιβερές εξελίξεις, το ΧΑΑ ήταν υπερτιμημένο ήδη από τα τέλη του 1998, αλλά όλοι οι αρμόδιοι ντοπάριζαν τους μικροεπενδυτές μιλώντας για ακόμη καλύτερες μέρες. (…)
Επιπλέον, ο κ. Διοικητής μίλησε για μετοχές πολλών επιχειρήσεων, που σημαίνει ότι κατά την άποψή του το πρόβλημα το είχαν πολλές, αλλά όχι όλες. Και βέβαια, το μυαλό όλων πήγαινε στις μετοχές της λεγόμενης “περιφέρειας”, δηλαδή τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στις επόμενες δηλώσεις του αυτό θα διευκρινιζόταν ακόμη καλύτερα και θα γινόταν σαφές ότι η παρέμβαση του κ. Παπαδήμου ήταν εκ του πονηρού και είχε στόχο να στρέψει τους επενδυτές προς τα λεγόμενα blue chips (παλαιά τζάκια). Είχε ήδη ξεσπάσει ένας αμείλικτος πόλεμος μεταξύ των παλαιών και νέων τζακιών και φαίνεται πως ο κ. Παπαδήμος δεχόταν πιέσεις για να παρέμβει.
Είπε λοιπόν στη συνέχεια: “Ιδιαίτερα προβληματίζει το γεγονός ότι κατά τους τελευταίους μήνες έχει σημειωθεί μεγάλη άνοδος των τιμών των μετοχών εταιρειών με περιορισμένα ή και ανύπαρκτα κέρδη, χωρίς αξιόλογα περιουσιακά στοιχεία και με αβέβαιες οικονομικές προοπτικές. Η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί παρά ν’ αντικατοπτρίζει ελλιπή ή λανθασμένη πληροφόρηση και άγνοια των κινδύνων που αντιμετωπίζονται.”
Ας σταθούμε λίγο και σ’ αυτή τη δήλωση. Μήπως η μεγάλη άνοδος των τιμών κάποιων μετοχών δεν οφειλόταν σε φυσιολογική αυξημένη ζήτηση αλλά σε χειραγώγηση και σε παιχνίδια αδίστακτων κερδοσκόπων με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων; Και γιατί δεν καταδίκασε το γεγονός αυτό ο κ. Παπαδήμος; Μήπως για να μη θίξει, π.χ., τον κ. Καρατζά της Εθνικής, για το άγριο κερδοσκοπικό παιχνίδι που είχε στηθεί με τη μετοχή των Γενικών Αποθηκών – μιας χρεοκοπημένης θυγατρικής της Εθνικής Τράπεζας – η οποία είχε ανέβει κατά 389,65% στο διάστημα 2 Αυγούστου 17 Σεπτεμβρίου;Αλλά ο κ. Διοικητής επέπεσε και σε ένα άλλο ολίσθημα, όταν αναφέρθηκε σ’ αυτούς που αγόρασαν τίτλους με δανεικά. Είπε χαρακτηριστικά: “Όταν όμως διαφανεί η πραγματικότητα, οι τιμές προσαρμόζονται απότομα και οι οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι επώδυνες, ιδίως για όσους τελευταίοι εισήλθαν στην αγορά, λίγο πριν επικρατήσει η οικονομική λογική και απέκτησαν τους μετοχικούς τίτλους όχι με ίδια, αλλά με δανειακά κεφάλαια”. Νάτος λοιπόν ο διαπρύσιος κήρυκας της οικονομικής λογικής, κ Λ. Παπαδήμος! Είναι ο ίδιος που, ίσως κάτω από πίεση της κυβέρνησης, μια εβδομάδα αργότερα αύξησε το όριο δανειοδότησης για αγορά τίτλων από 5 σε 15 εκατομμύρια δραχμές για να πάρει κι άλλο κόσμο στο λαιμό του!
Βέβαια ο κ. Παπαδήμος φρόντισε ώστε να μην το βάλουν στα πόδια και εγκαταλείψουν το ΧΑΑ όσοι θα έπαιρναν στα σοβαρά τις δηλώσεις του. Είπε ότι “όσοι επενδύουν ορθολογικά λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα των εταιρειών και δεν επηρεάζονται από φήμες και προσδοκίες χωρίς αντίκρισμα, μπορούν να προσδοκούν ικανοποιητικές αποδόσεις μεσοπρόθεσμα οι οποίες συναρτώνται και με τις διεθνείς προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.”
Ιδού η πλάνη και η παραπλάνηση των μικροεπενδυτών από το στόμα του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος! Από ποιες λοιπόν μετοχές θα προσδοκούσαν ικανοποιητικές αποδόσεις οι “συνετοί” μικροεπενδυτές; Από τις Τράπεζες, τα υποτιθέμενα “ρετιρέ” της ελληνικής οικονομίας, των οποίων ο δείκτης από 11.351,98 μονάδες που είχε κλείσει την εβδομάδα εκείνη, θα καταποντιζόταν στις 2.077,99 (-81,69%) στις 12 Μαρτίου του 2003, και για τις οποίες ο διεθνής οίκος UBS θα έλεγε («Η», 11/03/2003) ότι αποτελούσαν τον “αδύναμο κρίκο” της ελληνικής αγοράς;
Κι όλα αυτά συναρτώνται, είπε ο κ. Διοικητής, με τις διεθνείς προοπτικές της ελληνικής οικονομίας! Και για τη συνεισφορά του σ’ αυτές τις προοπτικές, που υποτίθεται ότι ήταν λαμπρές, ο κ. Παπαδήμος ανταμείφτηκε αργότερα και επελέγη αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας! Αλλά ο κ. Παπαδήμος σε καμία περίπτωση δεν λαμβάνει άφεση αμαρτιών με το καινούργιο του πόστο.
Στη συνείδηση των καμένων μικροεπενδυτών, αλλά και του συνόλου των Ελλήνων που υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειες της αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής και του ιδίου, θα είναι πάντα ένοχος. Τώρα, αν είναι ο τρίτος κατά σειράν ένοχος, μετά τον κ. Σημίτη και τον κ. Παπαντωνίου είναι μια μικρή λεπτομέρεια. Και οι τρεις μαζί πάντως θα καταταγούν στην ιστορία ως το μοιραίο τρίο που οδήγησε την οικονομία της Ελλάδας στην ύφεση, παρ’ όλο τον πακτωλό των κοινοτικών κονδυλίων και την οικονομική αφαίμαξη του κοσμάκη μέσω του Χρηματιστηρίου. 
