Ο χειμώνας είναι η ‘αγαπημένη εποχή’ των ιώσεων, αφού τόσο η γρίπη όσο και το κοινό κρυολόγημα εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα κατά τη διάρκειά του.
Η γρίπη συγχέεται συχνά με το κοινό κρυολόγημα, επειδή και τα δύο προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα και τα συμπτώματά τους μοιάζουν. Ωστόσο, το κοινό κρυολόγημα είναι μια εντελώς διαφορετική νοσολογική οντότητα και προκαλείται από διαφορετικούς ιούς (ρινοϊούς). Οι εκδηλώσεις του είναι ηπιότερες, οι επιπλοκές σπάνιες και η διάρκεια της νόσου συντομότερη. Τα συμπτώματα του κρυολογήματος είναι η ρινική καταρροή (συνάχι), το φτέρνισμα, ο βήχας, ο ήπιος πονόλαιμος, οι μυαλγίες, οι αρθραλγίες και ο χαμηλός πυρετός, που το διαφοροποιούν σημαντικά από τη γρίπη.
Η γρίπη
Η γρίπη είναι ιδιαίτερα μεταδοτική ιογενής νόσος, με σημαντική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία. Προκαλείται από τους ιούς της γρίπης (A, B, C), εκ των οποίων οι Α και Β θεωρούνται οι πιο επικίνδυνοι, λόγω της ικανότητάς τους να μεταλλάσσονται και να προκαλούν επιδημίες.
Ο ιός της γρίπης ‘χτυπά’ κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα. Προσβάλλει το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα και μεταδίδεται κυρίως με την εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων σε περιβάλλον όπου υπάρχουν ασθενείς που βήχουν ή φτερνίζονται και με μεταφορά μέσω μολυσμένων χεριών. Η μετάδοση διευκολύνεται με το συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους και με τις χαμηλές θερμοκρασίες.
Σε αντίθεση με το κοινό κρυολόγημα, τα συμπτώματα της γρίπης εμφανίζονται αιφνίδια, μία έως τέσσερις μέρες μετά τη μόλυνση, και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, ρίγη, βήχα, πονοκέφαλο, μυαλγίες, ρινική συμφόρηση ή καταρροή, ανορεξία και εξάντληση. Ο πυρετός διαρκεί συνήθως 3-4 ημέρες, αλλά μπορεί να παραταθεί μέχρι και 7 ημέρες.
Το αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας μπορεί να διαρκέσει έως και 3 εβδομάδες.
Η γρίπη δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη δευτερογενών μικροβιακών επιπλοκών, όπως βρογχίτιδα, πνευμονία, μέση ωτίτιδα, παραρινοκολπίτιδα, μυοκαρδίτιδα, εγκεφαλίτιδα κ.ά., οι οποίες μπορεί να έχουν πολύ σοβαρή εξέλιξη. Πιθανότεροι υποψήφιοι να παρουσιάσουν επιπλοκές είναι οι ασθενείς με ανεπαρκές αμυντικό σύστημα, που αποτελούν τις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Το 2009, ένα νέο στέλεχος του ιού της γρίπης τύπου Α, ο Η1Ν1, έθεσε σε συναγερμό την παγκόσμια κοινότητα, λόγω της ταχείας μετάδοσής του σε όλο τον κόσμο και της θανατηφόρου εξέλιξης σημαντικού αριθμού κρουσμάτων. Η πανδημία έληξε το 2010, σποραδικά κρούσματα όμως μπορεί να εμφανίζονται και τα επόμενα χρόνια.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Πρακτικά δεν υπάρχει θεραπεία για τη γρίπη και το κοινό κρυολόγημα. Αυτό που προσπαθούμε κάθε φορά είναι να ανακουφίσουμε τον ασθενή από τα συμπτώματά τους και να απομακρύνουμε τον κίνδυνο των πιθανών επιπλοκών. Χρησιμοποιούμε αντιπυρετικά-αναλγητικά φάρμακα για τον πυρετό και τις μυαλγίες, αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά για τη ρινική συμφόρηση και αποχρεμπτικά ή αντιβηχικά. Αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται μόνο επί επιπλοκών. Αντιιικά χορηγούνται σε γρίπη με επιπλοκές ή σε ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα και ανοσοκατεσταλμένους.
Επειδή οι ιώσεις του χειμώνα, οι οποίες συνήθως είναι ελαφρές και αυτοϊώμενες, μπορούν να γίνουν πραγματική απειλή για κάποιες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, είναι εξαιρετικά καθοριστικός ο ρόλος της πρόληψης.
Για την πρόληψη, αλλά και για την αντιμετώπιση των ιώσεων, θα πρέπει αρχικά να υιοθετήσουμε βασικούς κανόνες υγιεινής, όπως:
αποφεύγουμε άτομα που νοσούν,
αποφεύγουμε το συγχρωτισμό με πολλά άτομα σε περιόδους υψηλής νοσηρότητας,
αποφεύγουμε το κάπνισμα (και το παθητικό),
πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας και τα κοινόχρηστα αντικείμενα,
καλύπτουμε το βήχα ή το φτέρνισμα με χαρτομάντιλο ή με τον αγκώνα μας και όχι με γυμνό χέρι,
αερίζουμε επιμελώς τους εσωτερικούς χώρους,
φροντίζουμε να έχουμε σωστή διατροφή (βιταμίνη C, άφθονα υγρά) και καλό ύπνο.
Το εμβόλιο
Ειδικά για τη γρίπη, το καλύτερο προληπτικό μέτρο είναι ο ετήσιος εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων με το εποχικό εμβόλιο, το οποίο εξασφαλίζει ικανοποιητική ανοσία (άνω του 70%) και προστατεύει από τις σοβαρές επιπλοκές της νόσου.
Πρέπει να γίνεται σε άτομα άνω των 60 ετών, επαγγελματίες υγείας, παιδιά και ενήλικες με χρόνια νοσήματα (πνευμονοπάθειες, καρδιοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, νεφροπάθεια, αιματολογικά νοσήματα) ή ανοσοανεπάρκεια, σε άτομα που φροντίζουν τέτοιους ασθενείς, σε εγκύους β΄ και γ΄ τριμήνου, παχύσαρκους και μέλη κλειστών πληθυσμών (ιδρύματα, φυλακές, στρατόπεδα κ.λπ.).
www.iatronet.gr
